Relacja z wizyty studyjnej
województwo kujawsko – pomorskie/Gęsinowy Szlak Kulinarny
W dniach 02-05 października 2019 roku odbyła się wizyta studyjna pn. „Kreatywna wieś- dobre praktyki w Polsce” w województwie kujwasko – pomorskim.
Wizyta była okazją do zapoznania się z dobrymi praktykami funkcjonującymi na terenie kraju w zakresie nowych kierunków rozwoju obszarów wiejskich (gospodarstwa opiekuńcze, wioski tematyczne, zagrody edukacyjne oraz inne inicjatywy oparte na lokalnych zasobach i produktach tradycyjnych) oraz z funkcjonującymi podmiotami, gdzie prowadzona jest produkcja i sprzedaż produktów z sektora rolno – spożywczego na Gęsinowym Szlaku Kulinarnym.
Gęsinowy Szlak Kulinarny to mapa restauracji, w których serwowane są wysokiej jakości dania z gęsiny. Powstał pod patronatem Urzędu Marszałkowskiego Kujawsko-Pomorskiego. Współfinansowany jest ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach projektu “Kujawsko-Pomorskie – Lubię tu jeść. Certyfikacja lokali gastronomicznych jako narzędzie kreacji kulinarnego produktu turystycznego”. Organizatorem i pomysłodawcą szlaku jest Kujawsko-Pomorska Organizacja Turystyczna. Ideą powstania Gęsinowego Szlaku Kulinarnego było podtrzymanie staropolskiej tradycji serwowania gęsiny. Do Kujawsko-Pomorskiego Gęsinowego Szlaku Kulinarnego włączonych zostało 17 najlepszych restauracji z regionu, serwujących potrawy z gęsiego mięsa – wiele z nich to miejsca zabytkowe, o ciekawej historii.
W wizycie studyjnej wzięło udział 30 osób z województwa mazowieckiego, świętokrzyskiego, lubelskiego oraz łódzkiego. Dzięki wizycie studyjnej uczestnicy mieli możliwość wymiany doświadczeń i „przeniesienia” tzw. dobrych praktyk na teren regionu, w którym prowadzą swoją aktywność gospodarczą oraz zawodową.
Wizyta studyjna została zorganizowana przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Puszcza Kozienicka” w partnerstwie z Lokalną Grupą Działania Ziemi Kraśnickiej, Lokalną Grupą Działania „PRYM”, Stowarzyszeniem Inicjatyw Lokalnych „Pokolenia” w ramach operacji pn. „Kreatywna wieś- dobre praktyki na obszarach wiejskich”.
Projekt ten ma na celu aktywizację mieszkańców obszarów wiejskich oraz podniesienie poziomu wiedzy na temat dobrych praktyk funkcjonujących w kraju i za granicą w zakresie nowych rozwiązań sprzyjających rozwojowi obszarów wiejskich poprzez zorganizowanie dwóch wyjazdów studyjnych dla grupy 30 osób w okresie czerwiec – październik 2019r.
Pierwszym punktem wizyty studyjnej w dniu 2 października była wizyta i obiad w Hotelu & SPA MŁYN we Włocławku, który jest członkiem kujawsko-pomorskiego Gęsinowego Szlaku Kulinarnego. Hotel & SPA MŁYN mieści się w zaadaptowanym budynku młyna solnego z początku XX wieku. Młyn został zbudowany w 1902 roku, a jego właścicielem był Lejb Stern. Młyn działał do lat 80-tych. W 2002 r. ukończono prace rewitalizacji budynku. Podczas obiadu uczestnicy mogli zakosztować takich specjałów jak jesienna zupa dyniowa oraz regionalne gęsie pipki, czyli duszone gęsie żołądki w sosie, podawane z pęczakiem, a na deser czekało na uczestników pachnące świętami ciasto piernikowe z musem.
Następnie udaliśmy się z wizytą do miejscowości Leszcze, gdzie mieści się Lovenda Kujawska – gospodarstwo agroturystyczne oraz największa plantacja lawendy na Kujawach i jedna z większych w Polsce. Od 2013 roku gospodarstwo zajmuje się uprawami lawendy różnych odmian oraz jest organizatorem Lawendowych Niedziel i Festiwalu Lawendy. Należy do Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych. Właścicielka Pani Karolina Grontkowska opowiedziała uczestnikom o różnych odmianach lawendy oraz sposobach jej uprawy. Mogliśmy również zobaczyć suszarnię, destylarnię oraz sklepik z produktami lokalnymi, oczywiście na bazie lawendy. Każdy mógł również przygotować własnoręcznie lawendową sadzonkę. Ponadto wzięliśmy udział w warsztatach przygotowywania lawendowych sakiewek. Na zakończenie wizyty mogliśmy także spróbować przepysznej lawendowej lemoniady.
Drugi dzień (3 październik) wizyty studyjnej rozpoczął się spotkaniem w inkubatorze kuchennym w Minikowie. Inkubator kuchenny w Minikowie to modelowy zakład przetwórczy. Został uruchomiony w 2014 roku przy Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego, w ramach Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej.To obiekt z urządzeniami przeznaczonymi dla drobnych przetwórców produktów rolnych, firm cateringowych czy rolników, którzy mogą przygotować i przetwarzać swoje produkty w dobrze wyposażonych i przygotowanych do tego celu, zgodnie z obowiązującymi przepisami sanitarnymi, pomieszczeniach. Na terenie inkubatora istnieje również zaplecze pozwalające na przeprowadzanie różnego rodzaju szkoleń. Podczas spotkania uczestnicy wysłuchali wykładu prowadzonego przez Pana Piotra Sawę- Kierownika Działu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Dowiedzieli się o możliwościach tworzenia inkubatorów kuchennych, zasad i kierunków działania inkubatora oraz wad i zalet funkcjonowania inkubatora. Ponadto zapoznali się z działaniem gospodarstw opiekuńczych, utworzonych na obszarze województwa kujawsko – pomorskiego.
Następnym punktem wizyty studyjnej była wizyta i obiad w restauracji Gęsia Dolina, która jest członkiem kujawsko-pomorskiego Gęsinowego Szlaku Kulinarnego oraz Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Kujawy i Pomorze. Dania restauracji zostały wyróżnione m.in. w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów. Podczas obiadu uczestnicy mogli spróbować kolejnych gęsich specjałów – wątróbek w śmietanie, żołądków w domowym curry oraz pierogów z kujawskim, gęsinowym farszem.
Kolejnym punktem programu była wizytacja w gospodarstwie ekologicznym Malinowy Chruśniak, położonym na obrzeżach Bydgoszczy w Parku Krajobrazowym Doliny Dolnej Wisły. Właścicielem gospodarstwa jest Pan Piotr Jarecki, który jest też koordynatorem „Frymarku bydgoskiego – jarmark produktów ekologicznych, regionalnych i rękodzieła”. W gospodarstwie prowadzona jest hodowla kóz oraz serowarnia, w której wytwarzane są sery dojrzewające, twarogowe oraz jogurty. Mieliśmy również okazję odwiedzić sklepik, w którym gospodarze sprzedają szeroki asortyment swoich produktów. Podczas wizyty zostaliśmy także zaproszeni na degustację serów, mleka koziego oraz jogurtów.
Kolejny dzień wizyty studyjnej (4 październik) rozpoczął się spotkaniem z Panem Piotrem Lenartem, który towarzyszył nam podczas kolejnych punktów programu. Pan Piotr Lenart jest członkiem LGD „Zakole Dolnej Wisły”, smakoszem gęsiny i wszystkiego co staropolskie i tradycyjne. Zrzeszony w Wielkiej Konfraternii Zacnego Jadła Napitku i Rękodzieła. Po siedmiu latach akcji promocyjnych, organizowanych przez urząd marszałkowski, zachęcających do powrotu do tradycji spożywania gęsiego mięsa, kujawsko-pomorska gęsina stała się dobrze rozpoznawalną marką regionu, a Pan Piotr został Koordynatorem Szlaku Krajoznawczo Kulinarnego – Niech Cię Zakole.
Następnie udaliśmy się z wizytą do gospodarstwa agroturystycznego „Śliwkowy Sad” – Państwa Anny i Jana Iwanowskich, którzy są pomysłodawcami oraz gospodarzami corocznego Święta Śliwki w Strzelcach Dolnych. Gospodarstwo dysponuje nie tylko pokojami gościnnymi oraz regionalną kuchnią, w oparciu o własne surowce (przetwórstwo owocowo – warzywne), ale organizuje także imprezy okolicznościowe i wydarzenia kulturalne. Podczas wizyty uczestnicy mieli możliwość zapoznania się również z genezą święta śliwki oraz spróbowania „Powideł śliwkowych” – pierwszym zarejestrowanym produktem tradycyjnym z woj. kujawsko – pomorskiego. Podczas spotkania odwiedziliśmy także sklep z produktami loklanymi.
Z gospodarstwa agroturystycznego Państwa Iwanowskich udaliśmy się z wizytą studyjną do Luszkowa – wioski tematycznej – Nadwiślańska Chata prowadzonej przez Państwa Barbarę i Zdzisława Brzykcy. Luszkowo to wieś, która w latach 80 XIX wieku zamieszkiwana była przez ludność wyznania ewangelickiego – mennonitów. Do czasów obecnych zachował się jeden budynek mieszkalny, umiejscowiony właśnie w zagrodzie Nadwiślańska Chata. Budynek ten powstał w 1801 roku i jest wpisany na listę zabytków. To mini skansen sprzętu gospodarskiego, gdzie prowadzona jest produkcja i sprzedaż produktów lokalnych. Na terenie wioski znajduje się także sklep z produktami lokalnym Spiżarnia Mennonicka, gdzie znajdziemy powidła, konfirtury, krówki, soki, kiszone ogórki, wyroby piekarnicze i cukiernicze. Podczas spotkania odbyła się również degustacja przepysznych wyrobów Spiżarni Mennonickiej.
Następnie udaliśmy się z wizytą do zagrody edukacyjnej – Zagroda olenderska – „U Mennonity”, która położona jest w Chrystkowie – w Parku Krajobrazowym Doliny Dolnej Wisły w powiecie świeckim. W zagrodzie można zobaczyć m.in. budynki gospodarcze czy suszarnię i przechowalnię owoców. Jednak największą atrakcję stanowi drewniany podcieniowy dom kryty strzechą z 1770 r. z bocianim gniazdem. W zagrodzie powitał uczestników Pan Czesław Kwiatkowski, który w sposób bardzo interesujący opowiedział o historii tego zabytkowego obiektu. Poinformował również uczestników, że jest on ostatnim z tych, którzy się w tej chacie urodzili. Po gawędzie udaliśmy się do chaty, gdzie mogliśmy zobaczyć oryginalne przedmioty, wyposażenie i narzędzia używane przez mieszkańców.
Kolejny punkt programu stanowiła wizyta w gospodarstwie opiekuńczym – Toskania Kociewska w Bochlinie, prowadzonym przez Państwa Sarę i Arkadiusza Pstrong. Fundacja i Gospodarstwo Opiekuńcze Toskania Kociewska to malowniczo położone miejsce, w którym promowany jest zdrowy i zgodny z naturą styl życia. Znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Wisły. To gospodarstwo ekologiczne, które opiekuje się nie tylko pokrzywdzonymi przez los zwierzętami (osły, konie, kury, gęsi itd.), ale również stanowi miejsce terapii dla osób wykluczonych społecznie. W tym przepełnionym pozytywną energią gospodarstwie znajdziemy rekreacyjno –edukacyjno- terapeutyczne zajęcia dla dzieci i młodzieży także niepełnosprawnej tj. onoterapia oraz hortiterapia. Gospodarstwo prowadzi także działalność agroturystyczną i zaraża swoich gości dobrą energią, pokazując, że szacunek należy się każdemu, bez względu na rasę, wiek, płeć czy status społeczny.
Ostatnim punktem wizyty studyjnej była wizyta i kolacja w restauracji „Ostromecka”, która jest członkiem kujawsko-pomorskiego Gęsinowego Szlaku Kulinarnego oraz Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Kujawy i Pomorze. Podczas kolacji mogliśmy spróbować czarnine z kluseczkami, pierogi z gęsiną, pierś gęsią faszerowaną oraz pyszne ciasto własnego wypieku. Po kolacji odbył się pokaz kulinarny przeprowadzony przez Pana Piotra Lenarta „gęś na stole” – pokaz rozbioru gęsiej tuszki. Po pokazie mogliśmy skosztować przepysznego tatara z gęsi.
Uczestnictwo w wizycie studyjnej wpłynęło bezpośrednio na zapoznanie się z dobrymi praktykami funkcjonującymi na terenie województwa kujawsko – pomorskiego. Uczestnicy wyjazdu m.in. przedstawiciele LGD, przedstawiciele zagród tematycznych, obiektów gastronomicznych, gospodarstw agroturystycznych mieli możliwość uczestniczenia w wymianie doświadczeń i „przeniesienia” tzw. dobrych praktyk na teren województwa i regionu, w którym prowadzą swoją aktywność gospodarczą, społeczną i zawodową.